Het nieuwe jaar begint niet altijd in januari. In veel delen van Azië volgen de ritmes van de tijd niet een Westerse klok. In plaats daarvan volgen ze een ander pad. Een dat wordt gevormd door de maan, de seizoenen en oude cycli. De Chinese kalender is een van de oudste tijdmeetingsystemen die nog steeds in gebruik zijn, en het weerspiegelt een unieke manier van tijd begrijpen zelf.
De basis van de Chinese kalender
De Chinese kalender is lunisolar. Dat betekent dat hij zowel de maan als de zon gebruikt om de tijd te markeren. Maanden beginnen met elke nieuwe maan. Maar om in sync te blijven met het zonnejaar, worden er ongeveer elke drie jaar schrikkemaanden toegevoegd.
Dit houdt de seizoenen op hun plek. Bijvoorbeeld, het Lentefestival valt altijd ergens tussen eind januari en half februari, rond het begin van de lente. Het systeem balanceert de snelle cyclus van de maancycli met het langzamere zonnejaar.
Hoe tijd wordt gemeten in dit systeem
Een traditioneel Chinees jaar bestaat uit 12 maanden, elk ongeveer 29,5 dagen lang. Dat komt uit op ongeveer 354 dagen, wat korter is dan het zonnejaar. Om bij te benen, wordt af en toe een 13e maand toegevoegd. Het is geen vaste maand. De plaatsing verandert op basis van astronomische observaties.
Elk jaar draagt ook een van de 12 dieren uit de dierenriem, gecombineerd met een van de vijf elementen. Dat creëert een cyclus van 60 jaar, waarin elk jaar een unieke karakter en gevoel heeft. Het is niet zomaar een datum. Het is onderdeel van een patroon dat zich herhaalt, maar altijd nieuw aanvoelt.
Tijd als een cyclus, niet als een lijn
In veel oosterse filosofieën wordt tijd niet gezien als een rechte lijn. Het is meer als een cirkel. Dingen keren terug. Seizoenen cyclen. De geschiedenis echoot zichzelf. De Chinese kalender weerspiegelt dat. Gebeurtenissen worden niet alleen gemarkeerd door wanneer ze plaatsvinden, maar ook door hoe ze verbinden met vorige en toekomstige versies van zichzelf.
Dit komt ook tot uiting in het dagelijks leven. Festivals vieren vaak keerpunten in de natuurlijke wereld. Het Midherfstfestival volgt de volle maan. Het Qingming-festival gaat gepaard met lenteregens en eren van voorouders. Tijd is verbonden met land, hemel en familieherinneringen.
De Chinese kalender gaat niet alleen over jaren en maanden. Het bevat ook een gedetailleerd systeem genaamd de 24 zonne-termijnen. Dit zijn mini-seizoenen gebaseerd op veranderingen in zonlicht, wind en temperatuur. Boeren vertrouwden er vroeger op om te planten en te oogsten. Zelfs vandaag vormen ze voedseltradities, kledingkeuzes en gezondheidsroutines.
- Begin van de lente: Signaleert warmere winden en vroege bloei
- Graanregen: Een belangrijk moment voor het planten van gewassen
- Zomerzonnewende: Langste daglicht van het jaar
- Vorstafname: Geeft een hint van de langzame komst van de winter
- Zomerzonnewende: Het terugkeren van langere dagen
Deze markeringen maken deel uit van een diepe verbinding tussen mensen en hun omgeving. Tijd wordt niet alleen geteld. Het wordt geleefd door de natuur.
Hoe dit het dagelijks en cultureel leven beïnvloedt
Veel moderne Chinezen gebruiken de Gregoriaanse kalender voor alledaagse zaken. Maar de traditionele kalender blijft krachtig. Hij begeleidt huwelijksdata, bedrijfsopeningen en voorouderrituelen. Bepaalde dagen worden als gelukbrengend beschouwd. Andere worden vermeden. Kalenders worden vaak geraadpleegd vóór belangrijke levensgebeurtenissen.
Zelfs buiten China wordt het Lentefestival op grote schaal gevierd in heel Azië en onder Chinese gemeenschappen wereldwijd. Vuurwerk, rode enveloppen, drakenraces en familiebijeenkomsten zijn allemaal verbonden met een kalender die rond de maan is opgebouwd.
Een andere manier om het jaar te voelen
De Chinese kalender leert iets subtiels: tijd is niet alleen iets om te beheren. Het is iets om te voelen. Om mee te bewegen. De kalender nodigt mensen uit om de kleinste verschuivingen in de wereld om hen heen op te merken. Een nieuwe maan. Een frisse wind. Een verandering in vogelgezang. Het is een langzamer, zachter ritme dan de meeste klokken toestaan.
En misschien is dat de reden waarom het blijft bestaan. Niet omdat het perfect telt, maar omdat het mensen helpt verbonden te blijven met waar ze zijn, wie ze zijn, en wat weer terugkeert.